Tết Nguyên đán là một trong những nét văn hóa truyền thống lâu đời, không thể thiếu trong đời sống của người dân nhiều nước châu Á như Việt Nam, Singapore, Thái Lan, Malaysia, Philippines, Hàn Quốc, Triều Tiên, Trung Quốc, Ấn Độ, Mông Cổ...

Lễ đón năm mới này còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau ở các nền văn hóa khác nhau. Ví dụ, ở Trung Quốc, được gọi là Chūn Jié. Còn ở Việt Nam được gọi là Tết, Seollal ở Hàn Quốc, Losar ở Tây Tạng hay Mông Cổ là Tsagaan Sar...

Mỗi Tết Nguyên đán tương ứng với một con giáp thuộc cung hoàng đạo, bao gồm nhiều con vật dựa trên chu kỳ 12 năm. Màu đỏ là màu phổ biến nhất trong dịp Tết Nguyên đán vì truyền thống gắn liền với hạnh phúc, may mắn, giàu có và cát tường. Nó cũng có nguồn gốc từ ngày lễ Trung Quốc - màu đỏ là công cụ xua đuổi tà ma, do đó đèn lồng đỏ và pháo nổ gắn liền với ngày đầu năm mới.

Việt Nam

Tết Âm lịch hay còn gọi là Tết Nguyên đán là một trong những nét văn hóa truyền thống lâu đời, không thể thiếu trong đời sống của người dân nhiều nước châu Á, trong đó có Việt Nam. Tết Nguyên đán là dịp để các thành viên trong gia đình cùng nhau sum họp, đón chào năm mới hạnh phúc và bình an.

Đối với người Việt, Tết Nguyên đán hết sức quan trọng và linh thiêng, được nhiều người mong đợi, nhất là những người đi làm ăn xa nhà, trở về sum vầy cùng gia đình, tận hưởng niềm vui đoàn tụ; cùng nhau nhìn nhận lại những việc đã làm trong năm cũ, đồng thời thực hiện các tập tục văn hóa (phong tục, tập quán) tốt đẹp với gia đình, dòng họ, cộng đồng và những gì đẹp nhất, ngon nhất, tốt nhất đều được dành cho ngày Tết.

Tết Nguyên đán là một trong những nét văn hóa truyền thống lâu đời, không thể thiếu trong đời sống của người dân nhiều nước châu Á, trong đó có Việt Nam. Ảnh minh họa

Tùy theo mỗi vùng miền hoặc theo quan niệm về tín ngưỡng, tôn giáo và phong tục tập quán khác nhau, Tết cổ truyền ở từng địa phương cũng có những nét khác nhau. Tuy nhiên, xét về tổng thể, phong tục của ngày Tết được chia làm ba khoảng thời gian, gồm: Tất niên, giao thừa và tân niên.

Bên cạnh những phong tục linh thiêng ngày Tết, người Việt xưa còn ăn Tết, vui xuân bằng các hoạt động vui tươi, lành mạnh như: hội đánh vật, ném còn, chơi đu, bơi thuyền, chọi trâu, đua ngựa và các trò chơi dân gian khác…, thể hiện tình làng nghĩa xóm, đoàn kết, gắn bó cộng đồng; hình thành, vun đắp, giữ gìn văn hóa làng xã từ đời này qua đời khác.

Trung Quốc

Tết Âm lịch là ngày lễ cổ truyền quan trọng nhất trong năm đối với người Trung Quốc, với rất nhiều phong tục độc đáo. Đây cũng là kỳ nghỉ lễ dài nhất tại nước này. Bắt đầu từ ngày 8/12 âm lịch, người dân Trung Quốc trên khắp thế giới đổ về quê ăn Tết cùng gia đình. Thời gian nghỉ lễ thường kéo dài đến hết ngày 15/1 âm lịch.

Lễ hội đèn lồng mừng xuân Đường Sơn Nam Hồ ở tỉnh Hà Bắc, miền bắc Trung Quốc thu hút đông đảo người dân địa phương và khách du lịch. Ảnh: Xinhua

Vào dịp năm mới, người dân Trung Quốc thường trang trí nhà cửa bằng cách treo những câu đối đỏ, đèn lồng đỏ dán giấy đỏ và đốt pháo để mong muốn có một cái Tết vui vẻ, một năm mới an lành. Vì vậy, đến Trung Quốc vào dịp Tết Nguyên đán, du khách sẽ thấy ngập tràn sắc đỏ. Đó là màu đỏ của của đèn lồng, của câu đối, của sắc áo truyền thống, của những phong bao lì xì… có ý nghĩa thể hiện một cuộc sống mới đầy ấm no.

Ngày đầu năm mới, người lớn tuổi ở Trung Quốc tặng phong bì đỏ (hồng bao) cho trẻ em hoặc những người chưa lập gia đình. Truyền thống này được phát triển từ phong tục tặng tiền xu để xua đuổi tà ma.

Mỗi năm, trong lịch của người Trung Quốc tương ứng với một con vật nên trong năm của con vật nào thì người ta thường tránh ăn thịt con vật đó vào đầu năm. Thực đơn ngày Tết của người Trung Quốc đa phần là các loại bánh. Trong đó đáng chú ý có bánh tổ (Nian Gao) được làm từ gạo nếp loại ngon, cùng với đường và gừng tươi.

Hàn Quốc

Tết Âm lịch ở Hàn Quốc được gọi là Seollal, là một ngày lễ quốc gia kéo dài 3 ngày, kỷ niệm ngày đầu tiên của lịch Hàn Quốc. Trong lễ hội truyền thống này, người dân Hàn Quốc thường đến thăm người thân, mặc hanbok, thực hiện các nghi lễ của tổ tiên và ăn các món ăn truyền thống; chơi các trò chơi dân gian cũng là một hoạt động phổ biến để chào mừng năm mới.

Tết Âm lịch ở Hàn Quốc được gọi là Seollal, một trong những truyền thống Seollal quan trọng nhất là Charye. Tại đây, các gia đình bày tỏ lòng tôn kính tổ tiên bằng cách bày biện bàn ăn theo nghi lễ. Ảnh: Korea travel

Một trong những truyền thống Seollal quan trọng nhất là Charye. Tại đây, các gia đình bày tỏ lòng tôn kính tổ tiên bằng cách bày biện bàn ăn theo nghi lễ.

Đặc biệt, trước cửa nhà của người Hàn Quốc thường có một cái xẻng bằng rơm (gọi là Bok-jo-ri) mang ý nghĩa hốt thóc gạo rơi vãi ngoài cửa, nhận được phúc lộc quanh năm.

Singapore

Vào những ngày Tết, tại Singapore, người dân địa phương thường tổ chức lễ hội mùa xuân với 3 sự kiện nổi bật là Lễ hội Hoa đăng, Lễ hội Singapore River Hongbao, Lễ hội đường phố Chingay, cùng nhiều hoạt động khác.

Nhưng sôi động và tập trung đông người tham gia nhất chính là Lễ hội đường phố Chingay, thường bắt đầu diễn ra từ ngày thứ Bảy đầu tiên của năm mới ở khu vực Vịnh Marina và kết thúc vào ngày Rằm tháng Giêng. Các lễ hội này kéo dài từ ngày 1-15/1 âm lịch.

Lễ hội diễu hành Chingay mừng Tết âm lịch tại Singapore luôn thu hút sự tham gia đông đảo người dân và du khách. Ảnh: PA

Trước những ngày đón năm mới người dân Singapore cũng có phong tục dọn dẹp và trang trí nhà cửa, đường phố. Vào ngày Tết người dân quốc đảo cũng nấu các món ăn truyền thống và tham gia nhiều lễ hội đặc sắc được tổ chức.

Vào dịp lễ Tết, người dân Singapore thường ăn bánh tang yuan (bánh trôi tàu) với ý nghĩa đoàn viên, sum họp. Bên cạnh đó, người thân trong gia đình cũng sẽ dành tặng nhau những bao lì xì màu đỏ để cầu chúc may mắn.

Triều Tiên

Tết ở Triều Tiên được gọi là Seol. Người Triều Tiên trong dịp này thường đến thăm họ hàng, thầy cô, bạn bè và đến đặt vòng hoa ở tượng đài cố Chủ tịch Kim Nhật Thành.

Người dân Triều Tiên có thói quen ăn loại bánh mang tên songpyeon - bánh gạo nặn hình trăng lưỡi liềm vào dịp năm mới. Loại bánh này mang ý nghĩa "trăng khuyết rồi lại tròn" như cuộc đời thăng trầm, luôn đổi thay, xoay vần.

Trong ngày đầu năm mới, người dân Triều Tiên thực hiện nghi lễ đặc biệt để tưởng nhớ tổ tiên. Sau nghi lễ chúc phúc năm mới, trẻ con ùa ra đường chơi cùng nhau, trong khi người lớn sẽ chơi bài hoặc các trò chơi truyền thống.

Mông Cổ

Tết Nguyên đán ở Mông Cổ còn được gọi là ngày Tsagaan Sar, là một trong hai dịp lễ lớn nhất tại quốc gia này. Đây không chỉ là ngày lễ báo hiệu kết thúc mùa đông dài và lạnh lẽo, đón chào một mùa xuân mới, mà nó còn là thời điểm để gia đình sum vầy, củng cố mối quan hệ.

Người Mông Cổ sẽ đón năm mới trong 15 ngày. Họ sẽ quây quần bên gia đình, ăn thịt cừu, bánh kẹo, há cảo và airag (sữa ngựa lên men).

Trước giao thừa, nam giới ở Mông Cổ sẽ thực hiện một nghi lễ quan trọng là lên một ngọn đồi hay núi gần nơi nhà để cầu nguyện. Sau đó, mỗi người chọn một hướng đi mà theo tử vi là hợp với họ để xuất hành. Việc xuất hành đầu năm này được cho là sẽ mang lại may mắn cho mọi người.

Trong 3 ngày Tết, người Mông Cổ sẽ chỉ mặc trang phục dân tộc. Mọi người thường tụ họp tại nhà của người cao tuổi nhất vùng để trò chuyện, vui đùa, trao đổi và thưởng thức các món ăn.