PGS.TS Trương Hồ Hải:Tổng Bí thư Tô Lâm cũng như toàn Đảng của chúng ta đã nhận thấy lãng phí là một việc rất hệ trọng. Tổng Bí thư đã có những chỉ thị rất lớn và quyết liệt để khắc phục tình trạng lãng phí. Sự lãng phí được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Thứ nhất có thể nói là lãng phí trong lĩnh vực đầu tư công. Đầu tư công mà không hiệu quả, tức là mình đầu tư vào những nơi mà không thực sự cần thiết. Hoặc có những dự án đầu tư khổng lồ về tiền nhưng chưa thực sự là cấp thiết, thì đấy là một sự lãng phí…

Một sự lãng phí rất lớn nữa đó là về tài nguyên môi trường. Chúng ta đi qua rất nhiều những cung đường cao tốc, sẽ thấy rất nhiều nơi người ta phá cả quả núi để phục vụ cho rất nhiều hoạt động khác nhau. Những ngọn núi đấy có thể nói là hàng triệu năm mới hình thành được, nhưng giao cho tư nhân nổ mìn, chỉ mấy năm có thể bay một quả núi. Nếu chúng ta sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nó có thể phục vụ được những việc cần thiết ở mức độ nhất định.

Còn rất nhiều những tài nguyên khác nữa cũng có một sự lãng phí, mà tôi nghĩ là chúng ta cần phải chấn chỉnh sớm nếu không đến lúc sẽ cạn kiệt hết các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Những tài nguyên đấy cần phải có quy hoạch lâu dài, có khi hàng trăm năm chứ không thể là khai thác trong thời gian rất ngắn như vậy.

Rồi lãng phí trong sử dụng nguồn lực, đặc biệt là con người. Như ở nhiều nước thường thấy những học viên xuất sắc có thể vào làm việc ở nhiều ngành quan trọng như là kinh tế, luật, ngành y, các ngành khoa học, công nghệ thông tin, toán, lý, hóa... Hiện tại, chúng ta đang có một phần các bạn trẻ không vào những ngành này. Gần đây, một số ngành quan trọng đã bị hạ chuẩn, vì người ta thấy vào một số ngành khác dễ kiếm tiền hơn, đây cũng là một phần lãng phí mà tôi nghĩ là lãng phí rất lớn.

Tôi nghĩ là có 3 cái lãng phí lớn mà vừa qua Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã nhấn mạnh, đó là lãng phí trong quản lý đầu tư, chi tiêu công; lãng phí về quản lý tài nguyên môi trường và lãng phí nguồn nhân lực của đất nước”.

PGS.TS Trương Hồ Hải:Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng có thể kể đến ví dụ như ý thức, văn hóa của từng người dân và từ cán bộ lãnh đạo quản lý. Có thể họ thích những xu hướng tiêu hóa, tiêu dùng xa xỉ, lãng phí. Rồi ý thức của từng cán bộ công chức trong công việc của mình cũng có thể tạo ra những sự lãng phí nhất định.

Thứ hai là vấn đề về công nghệ. Chúng ta sử dụng những công nghệ lạc hậu cũng dẫn đến sự lãng phí, trong đấy có lãng phí về nguồn năng lượng, không tận dụng được.

Nguyên nhân thứ ba theo tôi cũng rất quan trọng đó là các bài toán về quy hoạch bài bản, đấy là một vấn đề khá là yếu của chúng ta. Đồng thời có những dự án chưa thực sự hợp lý, xây dựng dự án ở những chỗ chưa thực sự cần thiết…

Thực ra, thói quen của người dân chúng ta chưa thực sự tiết kiệm, vẫn còn lãng phí. Tuy nhiên, chúng ta cũng sẽ thay đổi, tôi cũng cảm nhận thấy cũng đã và đang thay đổi. Nhưng chúng ta là một nước đi sau nên cần phải thay đổi một cách quyết liệt hơn. Điều này cho thấy vai trò của truyền thông là rất lớn, trong đấy có Báo Công Thương sẽ góp phần lan tỏa, tuyên truyền để chúng ta tiết kiệm được năng lượng, hướng đến phục vụ cho sự phát triển của đất nước.

PGS.TS Trương Hồ Hải:Tôi nghĩ đầu tiên phải là thể chế, thể chế rất quan trọng. Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói rằng, thể chế là “nút thắt của nút thắt”. Đặc biệt, tôi rất kỳ vọng về văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV tới đây. Vì thế, chắc chắn nội dung liên quan đến tiết kiệm, phòng chống lãng phí, vấn đề về kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, cũng sẽ được đề cập đậm nét ở trong các văn kiện. Tôi cũng rất mong muốn là văn kiện ngắn gọn, truyền tải chính xác các nội dung, tư tưởng lãnh đạo Đảng của chúng ta. Sau khi có văn kiện rồi, chúng ta sẽ triển khai vào hệ thống các luật.

Ví dụ như liên quan đến triển khai dự án điện hạt nhân ở Ninh Thuận. Những dự án năng lượng tái tạo của chúng ta trong thời gian tới cần phải điều chỉnh theo những quy định nào của pháp luật cho phù hợp, kể cả về những quy định về đầu tư công, triển khai thực tế… Nếu không chúng ta sẽ có rất nhiều các quy định mà để xong vấn đề thủ tục, khi chúng ta bắt tay được để xây dựng các dự án điện hạt nhân sẽ hết sức khó khăn. Trong bối cảnh này, mặc dù lãnh đạo Đảng và Nhà nước cũng khuyến khích những người dám nói, dám làm, dám nghĩ, dám chịu trách nhiệm, dám vì lợi ích chung nhưng nếu làm mà người ta thấy sai luật thì người ta đều sợ. Thế thì luật làm sao phải thay đổi, để làm sao chúng ta rút ngắn được các quy trình, thủ tục để vừa làm đúng được mà vừa làm nhanh được.

Thứ hai là chúng ta phải có các thiết chế, tức là có bộ máy vận hành. Bộ Công Thương chắc chắn khi xây dựng dự án điện hạt nhân phải có một bộ máy để vận hành gồm các chuyên gia, lãnh đạo cả trung ương, địa phương. Bộ máy này vừa triển khai, vừa tuyên truyền, vừa phải vận động người dân…”