Chuồn chuồn tre là món đồ chơi thủ công làm từ thân tre rừng, sơn lên màu sắc rực rỡ bắt mắt. Mộc mạc là thế, nhưng chúng có nét sinh động, ngộ nghĩnh khiến người ta bất ngờ, thích thú.

Chuồn chuồn tre là đồ chơi truyền thống xuất thân từ làng quê Việt

Nguyên liệu làm nên món đồ chơi là thân cây tre rừng được lựa chọn kỹ lưỡng, không quá già và không quá non

Nét đặc biệt của những chú chuồn chuồn làm bằng tre là chúng có thể đứng thăng bằng với chiếc mỏ nhọn trên bất cứ một điểm tựa nào. Thứ tạo nên sự cân bằng đó là đôi cánh được vót tỉa tỉ mỉ, phần đuôi nhẹ và phần thân được đẽo gọt theo công thức riêng. Trọng tâm sẽ dồn vào điểm trên chiếc mỏ, giúp chuồn chuồn có thể giữ thăng bằng cả ngày mà không sợ rơi.

Từng bộ phận của chuồn chuồn tre được gia công riêng

Đã 20 năm làm việc với  những thanh tre dài, mỏng bên cạnh những rổ nhựa bám đầy sơn, bà Nguyễn Thị Xoan (xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội) chia sẻ: “Thoạt nhìn chuồn chuồn tre là món đồ chơi nhỏ, xinh, đơn giản, nhưng để làm ra được một sản phẩm này tốn khá nhiều thời gian và công sức”. Các công đoạn bao gồm cào tinh tre, phơi khô; cắt chia từng bộ phận cánh, thân, mỏ chuồn chuồn; vót thân, uốn mỏ cong, lắp ghép cánh vào thân và cuối cùng là sơn vẽ trang trí. Khó nhất khâu là chắp cánh vào thân sao cho chuồn chuồn cân đối, vững vàng, khâu này phải chuẩn thì con chuồn chuồn mới đậu được, mới đạt được yêu cầu.

Sân nhà bà Xoan từ lâu trở thành "xưởng" sản xuất đầy tre, nứa

Công đoạn gắn cánh vào thân yêu cầu sự tỉ mỉ cao

Bước mộc hoàn thành, chuồn chuồn được xếp ngay ngắn chuẩn bị đem đi sơn màu

Bà Xoan cho biết, một ngày cơ sở nhà bà sản xuất trung bình 500 – 600 con chuồn chuồn thành phẩm, trong một tháng số lượng sản phẩm lên đến hàng chục nghìn con, cung cấp cho thị trường Hà Nội và các các địa phương trong cả nước. Bên cạnh đó, chuồn chuồn tre còn là một trong những sản phẩm truyền thống có mặt tại các hội chợ, triển lãm văn hóa trong nước và nước ngoài.

Chuồn chuồn thường được sơn những màu sặc sỡ, bắt mắt, phơi khô

Vẽ trang trí là công đoạn cuối cùng, thổi hồn lên những cánh chuồn tre

Chuồn chuồn tre là nét dân dã truyền thống được lưu giữ từ ngàn đời. Ngày nay, giữa vô vàn sản phẩm hiện đại, mới mẻ, chuồn chuồn tre vẫn là món đồ chơi được nhiều người yêu thích. Trẻ con thích thú với sắc màu rực rỡ và sự độc đáo khi chuồn chuồn có thể đứng thăng bằng trên tay. Người lớn thì lựa chọn làm món đồ trang trí, gợi nhớ về ký ức tuổi thơ.

Chuồn chuồn tre Việt Nam sinh ra từ làng quê, nay đã “vươn cánh” xa hơn đến thị trường quốc tế. Những chú chuồn chuồn sinh động trở thành món quà lưu niệm độc đáo đậm chất Việt Nam đối với nhiều du khách nước ngoài. Những người thợ làm chuồn chuồn tre ở Thạch Xá cho biết, đồ chơi truyền thống này ngày càng nhận được sự yêu thích của bạn bè quốc tế. Chuồn chuồn tre đã vượt ra khỏi lũy tre làng và được tiêu thụ mạnh mẽ tại những thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc….

Không ít doanh nghiệp Việt Nam đã lựa chọn chuồn chuồn tre làm sản phẩm chủ đạo trong lĩnh vực mây tre đan, vừa mang lại lợi ích kinh tế vừa góp phần giới thiệu văn hóa Việt ra nước ngoài.