Hội chợ Thủy sản Toàn cầu năm 2014 tại Bỉ là hoạt động xúc tiến thương mại quan trọng của Việt Nam

Bỉ là một trong những quốc gia thành viên sáng lập Liên minh châu Âu nên có vai trò và tiếng nói quan trọng trong suốt quá trình phát triển và nhất thể hóa tổ chức EU. Đây là một trong những quốc gia đứng đầu thế giới về sản xuất thép (10 triệu tấn /năm), thứ 11 thế giới về xuất khẩu (chiếm khoảng 3,2%), là quốc gia có kim ngạch xuất khẩu tính theo GDP và theo đầu người cao nhất thế giới. Điểm mạnh nổi bật của kinh tế Bỉ là có nhiều ngành truyền thống phát triển đến trình độ cao như luyện kim (từ thế kỷ XII), chế tạo cơ khí, hóa chất, dệt, thủy tinh, đầu máy xe lửa, lọc dầu, vận tải biển. Ngoài ra, Bỉ có hệ thống giao thông hiện đại gồm đường bộ, hàng không, hàng hải phát triển… Điểm yếu của Bỉ là nghèo về tài nguyên, nên quốc gia này thường phải nhập khẩu tới 80% nguyên, nhiên liệu cho sản xuất công nghiệp trong nước.

Là nước tư bản phát triển ở Tây Âu, Bỉ có chính sách đối ngoại tương đối độc lập và cân bằng với các nước trên thế giới. Với khu vực Đông Nam Á, Bỉ chú trọng vấn đề dân chủ và thịnh vượng trong thúc đẩy quan hệ, hợp tác song phương với Singapore, Malaysia, Thái lan, Việt Nam, Indonesia, Philippines. Việt Nam và Vương quốc Bỉ chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 22/3/1973, ký Hiệp định khung hợp tác kinh tế, công nghiệp và kỹ thuật từ tháng 10/1977, Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư tháng 1/1991, Hiệp định tránh đánh thuế trùng tháng 2/1996…

Sau một thời gian gián đoạn, từ năm 1992, Bỉ nối lại quan hệ và phát triển với Việt Nam ở mức cao và thực chất hơn. Cho đến gần đây, Việt Nam là nước châu Á duy nhất còn được nhận hỗ trợ phát triển từ Chính phủ Bỉ. Ngoài quan hệ hợp tác chính thức với chính phủ liên bang, Việt Nam từng nhận được viện trợ không hoàn lại của cộng đồng người Bỉ nói tiếng Pháp, tiếng Hà Lan, các địa phương như Thủ đô Brussels, vùng Wallonie, Flamand, các tổ chức phi chính phủ (NGOs), Hội đồng Liên trường đại học, Tổ chức Khuyến học và đào tạo nước ngoài… Từ năm 1997 đến 2010, Bỉ đã cho Việt Nam vay và hỗ trợ không hoàn lại gần 300 triệu USD (trong đó 60% là viện trợ không hoàn lại).

Từ sau khi Việt Nam và Liên minh châu Âu thiết lập quan hệ ngoại giao (28/11/1990), với vị thế trung tâm và thủ đô hành chính của EU, Vương quốc Bỉ trở thành điểm đến quan trọng của lãnh đạo Chính phủ Việt Nam. Gần đây nhất, giữa tháng 10/2014, trong khuôn khổ chuyến thăm châu Âu và dự Hội nghị ASEM - 10, Brussels là điểm dừng chân đầu tiên và hội đàm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với Thủ tướng Bỉ Charles Michel trước khi thăm Liên minh châu Âu, các nước CHLB Đức, Italia và Vatican. Tại cuộc hội đàm, Thủ tướng Charles Michel cam kết thúc đẩy EU kết thúc đàm phán và ký Hiệp định tự do (EVFTA) với Việt Nam vào thời gian sớm nhất.

Nhiều đoàn quan chức cấp cao của Nhà nước, Chính phủ, Hạ nghị viện Bỉ cũng đã đến thăm Việt Nam. Trong đó, đáng chú ý là các chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Jean Luc Dehaene tháng 2/1996, Thái tử Philipe 3 lần đến Việt Nam vào tháng 12/1994, tháng 10/2003 và tháng 3/2012 với công nương Mathilde và nhiều doanh nghiệp Bỉ cùng đi…

Vương quốc Bỉ và Việt Nam ký Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư từ tháng 1/1991. Tính đến thời điểm hết năm 2014, Bỉ có 53 dự án đầu tư vào Việt Nam còn hiệu lực. Trong đó, có 5 dự án mới được ký trong năm 2014 với tổng giá trị 281,34 triệu USD và đứng thứ 26 trong số 101 quốc gia, vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Các doanh nghiệp Bỉ đầu tư vào một số lĩnh vực chủ yếu như: công nghiệp chế biến, chế tạo (21 dự án), tổng  vốn đăng ký gần 95 triệu USD; vận tải kho bãi (6 dự án) với vốn đăng ký đạt 23,4 triệu USD, còn lại là các dự án sản xuất điện, khí nước và nông, lâm ngư nghiệp… Các dự án đầu tư của doanh nghiệp Bỉ có mặt ở 17/63 tỉnh, thành phố Việt Nam. Đáng chú ý, năm 2014 dự án quy mô nhất từ trước đến nay của nhà đầu tư Bỉ là dự án Rent - A - Port, đầu tư xây dựng hạ tầng khu công nghiệp cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng với vốn đăng ký tới 259,4 triệu USD.

Ở chiều ngược lại, Vương quốc Bỉ là một trong số ít các quốc gia thuộc EU có 2 doanh nghiệp Việt Nam đến đầu tư thành công. Đó là Trung tâm Xúc tiến thương mại tại Brussels của Công ty CP Đầu tư thương mại Việt Bỉ với số vốn 152.000 USD, được cấp phép từ năm 2004 với mục tiêu đưa hàng Việt Nam sang Bỉ và các nước EU và Dự án Công ty CP đầu tư Thương mại thủy sản châu Âu do Công ty Thương mại Thủy sản Incomfish là chủ đầu tư với số vốn 900.000 USD và được cấp phép năm 2007.

Tuy là một thị trường nhỏ, nhưng trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Bỉ lại ổn định và có mức tăng trưởng khá cao qua các thời kỳ. Nếu năm 2005, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều mới ở mức 715 triệu USD, trong đó Việt Nam xuất khẩu 544,1 triệu USD, nhập khẩu 171,2 triệu USD thì năm 2010, lần lượt chỉ số đó là 1,169 tỷ USD (848,8 triệu/ 320 triệu USD) và năm 2014 là 2,327 tỷ USD (1,807 tỷ/ 520,5 triệu USD), tăng 27% so 2013. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam sang Bỉ năm 2014 là: Giày dép các loại (659,4 triệu USD), cà phê (217,5 triệu USD), hàng dệt may (196,6 triệu USD), hải sản (146,3 triệu USD), sản phẩm du lịch (99,1 triệu USD)… Các mặt hàng Bỉ xuất khẩu vào Việt Nam gồm: máy móc, thiết bị, phụ tùng (121,8 triệu USD), đá quý, kim loại quý (71,8 triệu USD), tân dược (62,3 triệu USD), hóa chất (58,2 triệu USD).

Với những tăng trưởng liên tục trong quan hệ giao thương, Vương quốc Bỉ trở thành đối tác thương mại thứ 6 của Việt Nam trong EU. Mấy năm qua và hiện tại, Chính phủ Bỉ đang rất quan tâm và khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư nhiều hơn vào thị trường Bỉ, nhất là mở các trung tâm phân phối, sàn đấu giá các mặt hàng cá tra, cá ba sa tại cảng Zeebrugge ở vùng Flanders.

Bài 2: Giấy Bãi Bằng - Biểu tượng hữu nghị và hợp tác Thụy Điển - Việt Nam